De rapen zijn gaar. Zowel op Radio 1 als op BNR boden hardwerkende Nederlanders tegen elkaar op in superlatieven en uitingen van diepe, diepe teleurstelling.

Nivellering! Verontwaardigd spuugden ze het woord uit, alsof dat het smerigste was dat ze konden bedenken. Nivellering! Terwijl ze braaf VVD hadden gestemd, de enige partij die op een fatsoenlijke manier opkwam voor hun belangen. Ze waren bedrogen.

“Ik betaal voor mensen die ongezond leven,” was een veel gehoorde kreet. Zelf gaan ze trouw naar de sportzaal, drinken matig, eten verantwoord en roken niet. Maar mensen die met een uitkering op de bank zitten, zich volproppen met patat en mayonaise, zware shag roken en niet weten hoe een appel eruit ziet, kosten de gemeenschap handen vol geld.

“Ik moet straks honderden euro’s per maand betalen voor mijn ziektekostenverzekering en zij maar twee tientjes.” Het calimero-effect in een nieuw jasje.

Als je zo redeneert, moet je wel consequent zijn: bedenk dan dat ongezond levende mensen de gemeenschap uiteindelijk een stuk minder geld kosten dan de gezonde omdat ze veel eerder sterven. Dat scheelt al gauw een jaar of tien AOW.

Hoe komt dat toch dat zo gauw het over geld gaat, alle remmen los gaan? Dat mensen wegkomen met veralgemeniseringen waarvan iedereen op zijn klompen aanvoelt dat het zo simpel niet ligt?

Wat mij vooral raakt is de onbarmhartigheid en het gebrek aan zelfinzicht. Hebben al die hardwerkende Nederlanders dan alles aan zichzelf te danken? Hun IQ dat hen in staat stelde een goede opleiding te volgen, hun genen die hen niet opzadelden met handicaps, erfelijke ziektes of psychische stoornissen, of een stabiel gezin met zorgzame ouders. En hebben zij daarom recht op een lage ziektekostenpremie?

En hoe lang zal hun carrière duren? Gaat de baas straks failliet, of hun opdrachtgevers? Of worden ze domweg wegbezuinigd?

Wat is dat eigenlijk: hard werken; doe je dat alleen als je een goedbetaalde functie hebt? Of ook wanneer je een baan hebt die je net het minimumloon oplevert, of wanneer je alleen maar baantjes op afroep kunt krijgen, als iemand anders even een paar weken op welverdiende vakantie gaat?

Er valt van alles te zeggen over de nieuwe plannen, het best waarschijnlijk pas als er meer informatie komt en de effecten duidelijk worden. Maar de tirades die ik gisteren op de radio hoorde terwijl ik naar Amersfoort heen en weer reed, boden weer eens een diep inzicht in de ziel van de Nederlander. Hardwerkend of niet.