Ethicus Douma verlaat vrijgemaakte kerken, stond in het Nederlands Dagblad van zaterdag. Dat kwam, ondanks dat Douma zijn bezwaren tegen de koers van de GKv niet onder stoelen of banken stak, voor veel kerkgenoten waarschijnlijk toch hard aan.

Dat zou vroeger anders zijn gegaan. In het ND van 25 jaar geleden had dan gestaan: dr. J. Douma verlaat de Gereformeerde kerken. Mèt hoofdletter en zonder de toevoeging vrijgemaakt. Want zoals elk vrijgemaakt kind op de gereformeerde school leerde: gereformeerd wàs vrijgemaakt, en omgekeerd. Ook had het minstens op de voorpagina gestaan, maar dat kan maandag nog altijd, getuige het tijdstip van plaatsing op internet.

In de tijd dat ik lid was van een der(!) vrijgemaakte kerken, was boekjes schrijven de grote hobby van de gemiddelde dominee. Die boekjes werden dan besproken in de kerkelijke pers met als gebruikelijke uitkomst: ‘we hebben hierin weer een rijk boekje mogen ontvangen’. Er waren vrijgemaakten die een aparte boekenkast hadden gereserveerd voor dit soort werkjes, al dan niet in serie uitgegeven.

Ik ken zelf dr. J. Douma (ik weet pas sinds enkele jaren dat hij Jochem heet) vooral van zijn boekjes over allerhande ethische onderwerpen. Die van Douma waren voor die tijd best te pruimen. Hij was geen scherpslijper naar de begrippen van toen. Je kreeg niet het idee dat de hellepoorten al wijd voor je open stonden als je het niet met hem eens was. Dat was vaak wel anders.

Toch opvallend dat juist iemand die geen scherpslijper was, vanwege zaken als ‘de vrouw in het ambt’ (daar heb je hem weer!) nu vertrekt. Het lijkt een beetje op de wet van de remmende voorsprong. Sommige uitgesproken standpunten blijken op een goed moment echt onhoudbaar, van mening veranderen is dan onvermijdelijk. Langzaam opschuiven van ‘links’ naar ‘rechts’ gaat veel geruislozer.

Het heeft ook wel iets standvastigs. Maar ook die op zichzelf bewonderenswaardige eigenschap kan een valkuil worden.