Schaliegas

Het was te mooi om waar te zijn: ‘we staan aan de vooravond van een grote transitie naar een milieuvriendelijke en duurzame economie’, was een paar jaar het adagium. Maar dat was buiten de waard gerekend. Geen zonne- of windenergie maar schaliegas is het nieuwe antwoord op de slinkende olievoorraden.

Daar zijn we dan mooi klaar mee. Wie enkele jaren geleden de documentaire over schaliegas in de Verenigde Staten heeft gezien, zal de angst om het hart slaan. Wat een ellende, wat een vervuiling. Giftig drinkwater, vernietiging van bossen en meren op grote schaal.

Schaliegas zit in schalie, keiharde kleilagen die door middel van chemicaliën kapot worden gemaakt waarna het gas gewonnen wordt. Fracking heet dat en daar word je niet blij van. Er gebeurt dan namelijk het volgende:

Onder hoge druk worden grote hoeveelheden water, zand en chemicaliën ingespoten. Door de grote druk breekt het gesteente, de ontstane scheurtjes worden open gehouden door het ingespoten zand. Deze mix van water, chemicaliën wordt dan weer opgepompt. Dit zogenaamd produced water neemt zware metalen en van nature radioactieve elementen uit de ondergrond op. Dit moet als chemisch afval worden verwerkt. Een deel van de gebruikte chemicaliën en vloeistoffen blijft in het gesteente achter.

Tegelijkertijd is het niet verwonderlijk. Oliemaatschappijen halen liever iets zelf uit de grond dan dat zij zich overleveren aan zon en wind. Die heb je namelijk niet in de hand. Bovendien kun je met iets dat je zelf hebt geproduceerd veel meer geld verdienen. En de milieurekening gaat zoals gewoonlijk naar de kinderen.

Was het toeval dat juist nu de winning van schaliegas zo’n hoge vlucht neemt en het verzet daartegen in Europa nog steeds op veel steun kan rekenen, er opeens allemaal verhalen over in brand vliegende zonnepanelen de ronde doen? En dat zonnepanelen van slechte kwaliteit zouden zijn en bij lange na niet gaan opbrengen wat werd beloofd?

Misschien. Maar het komt wel goed uit. Oliemaatschappijen zien natuurlijk met lede ogen aan dat steeds meer mensen zelf hun energie opwekken, helemaal buiten hen om. Dat was nooit de bedoeling.

De verhalen over die zonnepanelen zijn dan ook schromelijk overdreven. De panelen ontploffen niet, er zitten stekkertjes van inferieure kwaliteit aan die simpel zijn te vervangen. Maar een beetje paniek is nooit weg in deze voor oliemaatschappijen onzekere tijden.

Diesel

Vorige week kochten wij een andere auto. Geen nieuwe want daar doen wij niet aan. Als je een nieuwe auto koopt, is de prijs al met 10% gezakt als je er het terrein van de dealer mee afrijdt. (Is het trouwens toeval dat zowel een leverancier van softdrugs als van auto’s ‘dealer’ wordt genoemd?)

Onze aanwinst rijdt op diesel en we zijn er blij mee want a. hij doet het, b. hij is zuinig en c. hij trekt snel op.

Is een auto die op diesel rijdt de vervulling van ons beider ultieme droom? Neen. Onze droom is een elektrische auto die we kunnen opladen met de stroom die door onze eigen zonnepanelen is opgewekt.

In theorie is dat heel goed mogelijk maar de praktijk doet moeilijk. Allereerst kost de goedkoopste elektrische auto die ik kon vinden ruim 32.000 euro en tweedehands zijn ze er nog niet.

Opladen is het volgende probleem, er zijn wel laadpalen (wat een woord!) in mijn omgeving maar ik wil het zelf doen. Dat kan ook wel maar als ik 20.000 km. per jaar rijd, heb ik daar bijna 18 zonnepanelen voor nodig. Die passen niet op mijn dak, daar staan straks de andere al voor ons thuisgebruik.

Waarom gebruiken auto’s zoveel energie? Omdat, zo hoorde ik gisteren op tv iemand die er verstand van heeft, uitleggen ‘de klant ook airconditioning wil en airbags, en allerlei andere luxe zaken die een auto zwaar maken’. Domme consument.

En domme overheid die blijkbaar liever aan de aanvoerslang van Saudi-Arabië hangt dan eindelijk eens werk te maken van zonne-energie. Hoe het moet, is bij de buren af te kijken…

Ik blijf er net zo lang over jammeren tot het gebeurt!!
En tot zo lang rijden wij in een diesel…

Zonne-energie

De documentairereeks Tegenlicht van de VPRO is vaak goed voor saillante onthullingen zodat je meteen weer zeker weet dat er zoiets als een publieke omroep moet blijven bestaan.

In 2009 kwam Tegenlicht met een serie over energie: Here comes the sun. Oftewel, waarom gebruiken we in de VS en Europa nog steeds fossiele brandstoffen, waarom rollen elektrische auto’s in zo’n traag tempo van de band en waarom schiet het maar niet op met zonne-energie?

Alles wat ik al vermoedde bleek niet alleen waar maar erger dan mijn ergste nachtmerrie. Oliemaatschappijen kopen bijvoorbeeld patenten op van uitvindingen die ervoor zorgen dat een automotor een stuk zuiniger gaat lopen.

Vind je dus zelf zoiets uit dan kun je dat niet gebruiken omdat een dergelijk idee al eerder bij iemand is opgekomen. En dat idee ligt veilig opgeborgen in een kluis opdat geen fabrikant het zal kunnen toepassen. Dat scheelt weer aan de pomp, in ieder geval, voor de oliemaatschappijen.

Pick-up truck
Hoogtepunt van de documentaire is een interview met een autofabrikant-bobo die de vraag gesteld kreeg hoeveel hij dacht dat een conventionele verbrandingsmotor nog zuiniger kon worden. Hooguit 15%, dacht de man.

Toen kwamen de interviewers met hun grote troef op de proppen: in de jaren ’70 (!) was een oude Opel Caravan, model pick-up truck, als proefmodel gebruikt voor een nieuw type motor. Resultaat: de auto reed 159 km. op één liter benzine. Ik zag de bobo zenuwachtig heen en weer schuiven. Nee, daar wist hij niets van… Of hij benieuwd was naar die auto? Daar kon hij moeilijk ‘nee’ op zeggen maar de tegenzin spatte van zijn gezicht af: Shit, hoe kom ik hier onderuit?

De documentaire laat vooral zien hoe de markt zelf nieuwe ontwikkelingen in de weg staat. Als het voordeliger is voor oliemaatschappijen en autofabrieken gezamenlijk nieuwe uitvindingen te blokkeren, dan zullen dat niet laten. Ondertussen is de consument afhankelijk van wat zij produceren.

Ferrari
Alle vooroordelen over milieuvriendelijker methodes worden een voor een onderuit gehaald in Here comes the sun. Elektrische auto’s traag? Het model dat ik zag wegspurten versloeg de snelste Ferrari en hij leek er nog op ook. De opbrengst van zonnepanelen onvoldoende? Allang niet meer en de ontwikkelingen gaan razendsnel.

Ondertussen zien de oliemaatschappijen het zwerk natuurlijk hangen. Maar overstappen blijkt lastig. Zo investeert het Japanse bedrijf Solar Frontier een miljard dollar (725 miljoen euro) voor de productie van een nieuw type zonnepaneel. Shell is voor een derde aandeelhouder van het bedrijf. Maar Shell zweeg in alle talen over dat feit.

De documentaires zijn onlangs herhaald en te zien op uitzendinggemist.nl. Aanrader! Klik hier en hier.